Güneş Panelleri Kubuqi Çölü'ndeki Bitki Örtüsü ve Yaşamı Yeniden Canlandırıyor
Kubuqi Çölü bir zamanlar Kuzey Çin'i etkileyen kum fırtınalarının kaynağıydı, fakat temiz enerjinin gelişmesiyle birlikte yaşam dolu bir yere dönüştü. Junma Güneş Enerjisi Santralinin kurulmasıyla çöl yeniden hayat buldu; eski bir şiirde de geçtiği gibi artık "gün batımı ve birlikte uçan kuşlar"ın yer aldığı muhteşem manzaraları görmek mümkün. Dört nala koşan bir at gibi, Junma Güneş Enerjisi Santrali de ulusal fotovoltaik sektörüne öncülük ediyor.
Moğol dilinde Kubuqi "yay kirişi" anlamına geliyor.
Çin'in en büyük yedinci çölü, Ordos Platosu'nun kuzeyinde yer alan İç Moğolistan'da bulunuyor. Doğudan batıya 400 km, kuzeyden güneye ise 50 km uzunluğundaki Kubuqi çölü Pekin'den sadece 715 km uzaklıkta ve Çin'in başkentinde görülen kum fırtınaları genellikle buradan geliyor.
Günümüzde ise Kubuqi Çölü'nün iç kısımlarında, Dalad Sancağı bölgesinde yerel çalılar ve ağaççıklar görülüyor. Dikkatli bakarsanız bir tavşan veya bir tilki bile görebilirsiniz. Peki ne oldu?
Kubuqi'nin ufuklarında 196.000'den fazla PV modülünden oluşan, dört nala giden bir at var. Bu at, Junma Güneş Enerjisi Santrali. Junma, Çincede "güçlü at" anlamına geliyor. Junma Güneş Enerjisi Santrali bölgeye sürdürülebilir enerji sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda çölleşmeyle mücadele için başlatılan daha geniş kapsamlı bir canlandırma programının bir parçası.
Kum fırtınalarının kontrol edilmesi ve toprağın canlandırılması için PV, enerjiden daha fazlasını sunuyor
Junma Güneş Enerjisi Santralinde İşletme ve Bakım bölümünde çalışan bölgenin yerlisi Zhao Jinlong, "Küçükken gökyüzünün sarı olduğunu, kumların yüzümü acıttığını hatırlıyorum," diyor. "Şimdi ise işten çıktığımda ufukta güneşin batışını görebiliyorum, çok güzel görünüyor," diye belirtiyor.
Otuz yıl önce Kubuqi'de rüzgâr ve kum hüküm sürüyordu ve su, elektrik, hatta yol gibi temel altyapı unsurları yoktu. Büyük yoksulluk içinde yaşayan çiftçiler ve çobanlar bu zorlu çölde bulabildikleri birkaç bitkiyle hayatlarını sürdürüyordu. O dönemden itibaren Çin Devleti, bir kum kontrol modeli uygulayarak bölgeyi yeniden canlandırmak ve çölleşmeyi geri çevirmek için yerel vatandaşlar ve çok sayıda özel şirketle birlikte hareket etti. Proje küresel çapta tanındı ve hatta Birleşmiş Milletler'den (BM) olumlu geri bildirim aldı.
Eylül 2017'de altıncı Kubuqi Uluslararası Çöl Forumu ve 13. Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi Konferansı, sözleşmeye taraf olan temsilcileriyle Ordos'ta gerçekleştirildi. Konferansın sonunda BM, Kubuqi'nin 6.253 kilometrekare alanının yeşillendirildiğini beyan eden Çin'in Kubuqi Çölü'nde Ekolojik Zenginlik Oluşturma Raporu'nu yayınladı. Rapora göre model, 500 milyar Yuan değerinde ekolojik zenginlik oluştururken 102.000 kişinin yoksulluktan kurtulmasını sağladı.
Çin'in 2017'de yürürlüğe koyduğu, PV inşasını teşvik eden politikaları doğrultusunda, Dalad Sancağı bölgesi de 2 milyon kW kurulu kapasiteye sahip Dalad PV enerji santralini inşa etmeye karar verdi. SPIC Nei Mongol Energy'nin başını çektiği 15 milyar Yuan değerindeki proje Mayıs 2018'de başlatıldı. Projenin ilk aşaması rekor sürede tamamlandı; 300.000 kW'lık PV tesisi tam 133 günde inşa edildi. İnşaatın en yoğun döneminde şantiyede yaklaşık 5.500 kişi çalıştı.
SPIC Nei Mongol Energy projenin başından itibaren elektrik üretmek için karma bir model benimsedi, buna göre PV kullanırken kumu kontrol altına almak ve yerel bitki örtüsünü toparlamak için kumlu alanları örtmek üzere PV panellerini kullandı. Sonuç olarak bitkiler ve çalılar PV paneli sıralarının arasında büyüyebildi.
Çölün kontrol edilmesi kolay bir proje değildi ve ilk birkaç deneme başarısız oldu. Başlangıçta SPIC Nei Mongol Energy, Ningxia'dan getirilen hünnap ağaçlarını dikti. Fakat %10'undan azı hayatta kalabildi. Ardından şirket strateji değiştirerek Shuijinghu PV Enerji Santralinin çevresine sahte indigo ekti. Bu bitkiler oldukça güçlü şekilde büyüdü ve hasat sonrasında kış döneminde yakınlardaki çiftliklerin büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarına yem olarak verildi. Takip eden bahar ayında ise bitkiler tekrar yeşerdi.
Proje yöneticisi bize şunları söyledi: "O zamanlar Xingba Otobanında kumdan başka bir şey görülmezdi. Ağaç yoktu, ev yoktu, elektrik yoktu; hiçbir şey yoktu. Fakat artık birçok kuş ve küçük hayvan görülebiliyor, hatta PV panellerinin üzerinde öten saksağanlar bile var."
Üretim güvenliği yönetiminden sorumlu Li Shuaikun, enerji santralinin inşa edildiği zamanı hatırlıyor: "Şantiyeyi hazırlamaya Nisan 2018'de başladık. Proje takvimi oldukça sıkışıktı. Direkleri hazırlıyor ve zeminde şebekeyi kuruyorduk. O zaman etrafta hiç bitki yoktu. Şimdi Moğol geven otu, hünnap ağaçları, büyük ve küçükbaş hayvanlar için meralar, hatta yerel çalılar bile yetişiyor. Geçen yıl Shuijinghu PV Enerji Santralinin yanına karpuz ektik ancak kuşlar yedi."
PV panelleri yerden esen rüzgâr hızının %50'ye kadar azaltılmasına yardımcı oluyor. Kum sabitleme ızgaraları ve büyüyen çalılar da kum fırtınalarının kontrol edilmesine yardımcı oluyor. Normalde bu tür bir kum sabitleme etkisini oluşturmak on yıl sürüyor. Fakat burada sadece dört yıl sürdü.
Çevresel faydalarının yanı sıra PV tesisi yerel nüfus için endüstri bitkilerinin ekilmesi veya İşletme ve Bakım gibi iş olanakları sağlıyor. Artık hayvan yemi de yetiştiği için hayvancılık da başlamış. Bunun yanı sıra çöl turizmi de gelişmiş; yerel nüfus oteller, süpermarketler, restoranlar, konuk evleri ve özel yerel mağazalar açmış. Bazıları e-ticaret için çevrimiçi platformları bile kullanmaya başlamış.
Kubuqi gelişmeye devam ediyor, bu nedenle Zhao Jinlong gibi kişiler çalışmak için artık doğdukları topraklara dönüyor, burada aile kuruyor.
Smart PV - akıllı teknolojilerle faaliyetlerin istikrarlı olmasını sağlıyor
Junma Güneş Enerjisi Santrali, akılı dize invertörler, MBUS, Akıllı I-V Eğrisi Arıza Teşhisi ve Smart PV Management System dahil olmak üzere Huawei'in FusionSolar çözümünü kullanıyor. Junma Güneş Enerjisi Santralinin proje yöneticisi, "Yıllar boyunca Huawei ile iş birliği yaptık ve benzer dizeli invertörlere göre Huawei çok daha kaliteli ekipmanlar sunuyor. En iyi yönü de ısı yayılımı; birçok sağlayıcıya oranla çok daha yüksek performans gösteriyor. Bu tür bir alanda fanlı cihazlar kolayca hasar görebiliyor, içlerine kum kaçabiliyor. Huawei invertörlerde fan yok, bu nedenle hasar görme olasılıkları daha düşük," diyor.
Şu anda Junma Güneş Enerjisi Santralinde 3.300 akıllı dize invertör stabil şekilde çalışıyor. Dize eşleşmesinin bozulmasına karşı invertörlerde çok sayıda MPPT devresi bulunuyor. Tam yükte dönüşüm verimliliği %99'a kadar çıkabiliyor, bu şekilde enerji üretimi artıyor. Aynı zamanda invertörler IP66 derecelendirmesine sahip, bu da Çin'deki en yüksek koruma seviyesine denk geliyor. Cihazda sigorta, fan veya korunaksız parça yok; bu da çöl sıcakları ve kum fırtınaları gibi zorlu ortamlarda yüksek seviyede güvenilirlik sağlıyor.
Huawei invertörlerde İşletme ve Bakımda çığır açan akıllı I-V Eğrisi Arıza Teşhisi 4.0 özelliği bulunuyor. Süreç röntgen çekmeye benziyor; santraldeki tüm sorunlar İşletme ve Bakım merkezinde tek tıkla büyük bir panoda görüntülenebiliyor. Sistem PV dizesi arızalarını hassas şekilde bulabiliyor, otomatik olarak teşhis raporları oluşturuyor ve enerji üretimi kaybı değerlendirmesi ile düzeltme önerileri sunuyor. Tüm bunlar İşletme ve Bakım verimliliği ile enerji üretiminin artırılmasına yardımcı oluyor.
Santral sahibi, "Şu anda sistem, önemli arızaların %80'inden fazlasını oluşturan 14 farklı PV dizesi arızasını tanımlayabiliyor. 300.000 kW'lık enerji santralinin tamamının taranması yaklaşık 20 dakika sürüyor. Buna ek olarak insansız hava aracı ile inceleme ve takılabilir cihazlar kullanılıyor. Süreçlerin önemli bir kısmı otomatik olduğu için projenin boyutundan bağımsız olarak sadece yaklaşık 30 İşletme ve Bakım personeli yetiyor," diyor.
Ödüllü performans
2018'in sonunda tamamlanan Junma Güneş Enerjisi Santrali birçok ödül kazandı. 2018'de Çin Enerji Projesi İnovasyon Ödülü'nü, 2019'da at şekli oluşturan güneş panelleri ile Guinness Dünya Rekoru kırdı ve Aralık 2021'de Ulusal Üstün Mühendislik Ödülü'nü kazandı.
Kasım 2022'nin sonunda Junma Güneş Enerjisi Santrali toplamda 2,543 milyar kWsa temiz elektrik üretti; bu da 840.000 tonluk kömürden tasarruf edildiği ve karbon dioksit emisyonunun 2,03 milyon ton azaldığı anlamına geliyor. Bunun yanı sıra 10,7 kilometrekarelik çöl alanının yeşillendirilmesine yardımcı oldu.
Haziran 2021'de 1 milyon kWsa'lik Dalad Sancağı PV santrali tamamlandı; bu santralin her yıl 2 milyar kWsa temiz enerji üretmesi ve 40 kilometrekarelik çöl alanını yeniden yeşillendirmesi bekleniyor.
Proje hayata geçirilmeye devam ederken Dalad Sancağı entegre temiz enerji, organik tarım ve ormancılık ile turizmin refah sağladığı bir gelecek kurmayı hedefliyor. Plan ise dört sütundan oluşuyor: yıllık 4 milyar kWsa enerji üreten modern bir temiz enerji santrali, 133,3 kilometrekareye yayılmış organik tarım ve ormancılık alanı, yılda 150.000 turisti ağırlayacak çöl araştırma ve eğitim merkezi ve yıllık 2 milyar Yuan çıktı değeri sağlayan, üç sektörün bir araya getirildiği bir uygulama merkezi.
